Vì sao Tử Cấm Thành suốt 600 năm không bị mối mọt?

Xây dựng từ năm 1406 đến năm 1420, Tử Cấm Thành gồm 980 tòa nhà, trong đó có 9999 phòng, chiếm diện tích 72ha. Điều đáng ngạc nhiên, đã hơn 600 năm trôi qua, Tử Cấm Thành vẫn sừng sững, dường như không chịu sự bào mòn của thời gian. 

Tử Cấm Thành là cung điện hoàng gia của 2 triều đại nhà Minh và nhà Thanh của Trung Quốc. Với hơn 70 cung điện lớn nhỏ, có 9999 căn phòng, Tử Cấm Thành là quần thể cung điện kết cấu bằng gỗ lớn nhất, hoàn chỉnh nhất trên thế giới. Kể từ khi hoàn thành từ năm 1420, Tử Cấm Thành đã trải qua hơn 600 năm, chứng kiến toàn bộ quá trình hưng thịnh rồi suy tàn của 2 triều đại trên. 

Ngày nay, Tử Cấm Thành không còn là khu vực cấm của hoàng tộc mà đã trở thành Bảo tàng Cung điện mà người dân Trung Quốc và du khách thập phương đều có thể tham quan mỗi ngày. Tuy nhiên, khi được tận mắt chiêm ngưỡng kỳ quan này, nhiều du khách đã đặt câu hỏi, gỗ xây dựng Tử Cấm Thành lấy từ đâu ra? Loại gỗ nào được chọn để làm cung điện? Công trình kiến trúc bằng gỗ hàng trăm năm, tại sao lại không bị mối mọt, mục nát? 

Vào năm Vĩnh Lạc thứ 4 (tức năm 1406), Minh Thành Tổ Chu Đệ hạ lệnh xây dựng cung điện ở Bắc Kinh. Ông đã cử hàng loạt kiến trúc sư giỏi thiết kế, giám sát thi công như Trần Khuê, Thị lang Ngô Trung, Trương Tư Cung, Thái Tín cùng Nguyễn An (người Việt Nam). 

Để xây dựng Tử Cấm Thành, các chuyên gia Trung Quốc đã chọn những loại gỗ có chất lượng cao như: trinh nam, linh sa, và gỗ bách. 

Trong đó, trinh nam là loài cây lớn, có thể cao tới 30m, thuộc loài đặc hữu ở Trung Quốc và xuất hiện ở một số vùng như Hồ Bắc, Quý Châu, Tứ Xuyên, hiện được xếp vào danh sách bảo vệ quốc gia hạng 2. Gỗ này rất đắt đỏ, có màu vàng óng khi đánh bóng, chỉ có Hoàng đế Trung Quốc mới được sử dụng. 

Theo sử sách, gỗ trinh nam dùng để làm cột trụ xây dựng Tử Cấm Thành, vật liệu làm ngai càng, tủ đồ trong phòng ngủ của Hoàng đế thời nhà Minh. Hiện gỗ trinh nam có giá trị cao gấp 8000 lần so với các loại gỗ thông thường. 

Vào thời điểm xây dựng, có rất nhiều quan viên được cử đi giám giám việc khai thác gỗ. Những nơi cung cấp nguồn gỗ quan trọng cho Tử Cấm Thành như Tứ Xuyên, Giang Tây, Hồ Quảng, Sơn Tây, Triết Giang, Vân Quý,…

Tương truyền rằng, công việc tìm kiếm và chuẩn bị những loại gỗ tốt nhất đã kéo dài trong suốt 11 năm. Đồng thời, đồ vật được làm bằng gỗ cũng đã được phủ một lớp sơn mài lớn, chúng đóng vai trò quan trọng trong việc phòng chống mọt cũng như chống ăn mòn ở một mức độ nhất định. 

Bên cạnh sử dụng loại gỗ chất lượng, một trong những nguyên nhân giúp Tử Cấm Thành không bị mối mọt và hư hỏng chính là nhờ vào vị trí địa lý. Tử Cấm Thành nằm ở phía Bắc, tiết trời đặc trưng là khô, lạnh. Do đó, số lượng côn trùng ăn gỗ như mọt, mối tương đối ít. 

Hệ thống thoát nước cũng là một công trình vĩ đại, góp phần vào sự trường tồn của cố cung. Bao quanh là một con sông rộng khoảng 52m, sâu 6m giúp khu vực này chưa bao giờ có nước lũ. Bên trong thành, mỗi phòng lại có thêm một điểm thoát nước hình đầu rồng. Khi mưa xuống sẽ tạo thành khung cảnh có hàng ngàn con rồng đang phun nước, vừa tạo nên vẻ đẹp kỳ vĩ vừa có tác dụng chống ngập úng. Trên các bức tường cung điện đều có lỗ thông gió, chúng có khả năng bảo vệ gỗ trong thành khỏi ẩm ướt. Tử Cấm Thành là một minh chứng hoàn hảo cho kiến trúc truyền thống “Bắc cao, Nam thấp” của Trung Quốc. 

Từ thời nhà Minh cho đến hiện tại, Tử Cấm Thành được tu sửa liên tục. Trong khoảng thời gian đấy, có nhiều ghi chép về việc trùng tu, các kiến trúc trong cố cung đều được bảo trì chu đáo nên tự nhiên sẽ trường tồn với thời gian.